Autor: dr Tomasz Sińczak
Dnia 6 VI 2022 roku w Lubelskim Centrum Konferencyjnym rozpoczął się Samorządowy Kongres Trójmorza – jedno z najciekawszych forów ekonomicznych i społecznych, które w intensywnym, postpandemicznym czasie powrotu do normalności, pojawiły się na polskiej scenie eventów o tematyce businessowej. Jest to inicjatywa mająca na celu promocję idei Trójmorza rozumianej jako współpraca polityczna i gospodarcza. Partnerem merytorycznym panelu zatytułowanego: „Rzeczpospolita Obywatelska – jak budowano kapitał społeczny między Polską a Ukrainą” było Stowarzyszenie Trójmorze. Debaty szczególnie potrzebnej w sytuacji gdy nasz południowowschodni sąsiad zmaga się z agresją Federacji Rosyjskiej. W niniejszej relacji chcielibyśmy przybliżyć Państwu przebieg tej debaty.
Samorządowy Kongres Trójmorza rozpoczął się od oficjalnego powitania gości, które wygłosił gospodarz – Marszałek Województwa Lubelskiego Pan Jarosław Stawiarski. Po powitaniu gości do Sali Konferencyjnej wszedł, przywitany przez zebranych gromkimi oklaskami, Prezes Rady Ministrów Pan Mateusz Morawiecki, który zwrócił uwagę, że Trójmorze w przyszłości odegra kluczową rolę w odbudowie Ukrainy. Jak podkreślił Premier Putin przegrał już dwukrotnie, ponieważ nie tylko nie podbił Ukrainy, ale też nie udało mu się doprowadzić do pozostawienia jej samej sobie. Szczególny egzamin z Solidarności zdała, nie tylko Polska, ale też kraje naszego regionu. Regionu, który w minionych dziesięcioleciach musiał zmagać się z rosyjską, a później sowiecką dominacją.
Poszczególne panele dyskusyjne organizowane w trakcie Samorządowego Kongresu Trójmorza miały przypisane im instytucje będące ich partnerami merytorycznymi. Panel Rzeczpospolita Obywatelska – jak budowano kapitał społeczny między Polską a Ukrainą powstał z pomocą Stowarzyszenia Trójmorze. Moderatorem tego panelu był Doradca Wiceprezesa Rady Ministrów Jacka Sasina Pan Ryszard Madziar. Gośćmi Panelu byli Dyrektor Narodowego Instytutu Konserwacji Zabytków dr Michał Laszczykowski, Dyrektor Departamentu Infrastruktury w Ministerstwie Obrony Narodowej dr Marcin Mazuryk, Koordynator Programu Synergia w Ministerstwie Aktywów Państwowych Łukasz Turkowski, ekspert Fundacji Trójmorze dr Tomasz Sińczak i Dyrektor Caritas Polska Diecezji Zamojsko – Lubaczowskiej ks. Marcin Jakubiak.
Sytuacja wojenna spowodowała, że w pierwszej kolejności padły pytania o kwestie militarne. Dr Marcin Mazuryk zwrócił uwagę publiczności na wielki wkład Polski w procesie szkoleń wojska ukraińskiego. Dyrektor Departamentu podkreślił, że Polska jest i była źródłem dobrych wzorców dla ukraińskiej armii. Nasze Wojska Obrony Terytorialnej stały się wzorem dla analogicznej formacji, która pełni ważną rolę w ukraińskim systemie obrony. Systemie, który wykuwał się w ciągu ostatnich lat zmagań z Rosją. Warto przecież pamiętać, że konflikt trwa nieprzerwanie od 2014 roku.
Łukasz Turkowski Koordynator Programu Synergia w Ministerstwie Aktywów Państwowych podziękował Polkom i Polakom za wielki zryw serca, który spowodował, że pomoc dla naszych ukraińskich przyjaciół funkcjonuje tak sprawnie. Pan Łukasz zaznaczył, że pomoc jaką Polacy zorganizowali dla uchodźców tej olbrzymiej fali migracyjnej jest wielkim wkładem w rozwój naszych relacji. W dalszej perspektywie pomoc wymagała wsparcia polskich państwowych firm, które dzięki procesowi koordynacji z Ministerstwa Aktywów Państwowych przekazały na rzecz wsparcia ponad pięćdziesiąt milionów złotych. To wielka suma, która dziś pomaga doraźnie, ale jest olbrzymim wkładem w inwestycje budowy przyszłych relacji.
O opinię na temat pomocy uchodźcom Ryszard Madziar zapytał Dyrektora Caritas Polska Diecezji Zamojsko – Lubaczowskiej ks. Marcina Jakubiaka. Ksiądz Jakubiak nie miał wątpliwości, że dla milionów Polaków, podobnie jak dla niego i jego współpracowników, wojna stała się niezwykle namacalna, bliska i groźna. Ksiądz przypomniał, ze gdy organizował pomoc dla ofiar wojny w Syrii, ten konflikt wydawał mu się niezwykle odległy. Dziś wojna ma twarz dzieci i kobiet, które często już od lat były naszymi sąsiadami. Ktoś brutalnie wyrwał ich ze zwykłej codzienności i sprawił, że muszą dziś szukać wsparcia w Polsce.
Ryszard Madziar poprosił też by paneliści zastanowili się, czy idea Trójmorza zmieniła się po 24 II kiedy to Rosja rozpoczęła działania na pełną skalę przeciwko Ukrainie. Głos Zabrał przedstawiciel partnera merytorycznego panelu – dr Tomasz Sińczak, który zwrócił uwagę, że państwa Trójmorza mają długie doświadczenie z byciem między dwoma cywilizacyjnymi „kołami młyńskimi” – rosyjskim i niemieckim. To stworzyło wspólnoty, które są wstanie wiele wycierpieć dla przyszłych pokoleń. Doktor zauważył, że Trójmorze pierwotnie było ideą, a dziś ewoluuje w kierunku prężnej organizacji gospodarczej, która pozwoli na integrację Ukrainy ze strukturami Wolnego Świata.
Dla Ministerstwa Aktywów Państwowych, ale też dla wszystkich, którzy pomagają w rozwoju polskiego biznesu staje się jasne, że pomoc w odbudowie Ukrainy, wciągniecie jej w zachodnie struktury, może być olbrzymim skokiem w przyszłość. Dla polskich przedsiębiorstw skokiem w kierunku szybkiego rozwoju, dla Ukrainy skokiem w kierunku olbrzymiego ponad stumilionowego rynku odbiorców jej towarów. Moderator panelu Ryszard Madziar zwrócił uwagę na wkład pracowników resortu w nadzór na systemem pomoc, który chroni ludzkie życie. O pozytywnym odzewie Ukraińców za sprzętowe i organizacyjne wsparcie, o którym mówił Ryszard Madziar wspomniał Ksiądz Jakubiak, który powiedział, że Ukraińcy mają dziś do czynienia z dwiema cywilizacjami. Cywilizacjami, które opisywał Jan Paweł II – cywilizacją życia i cywilizacją śmierci, która chce ich zabrać dla siebie i nie ma do zaproponowania nic poza bezmiarem cierpienia.
Niejako w spinając wypowiedzi Ryszarda Madziara i Księdza Jakubiaka o pomocy i odzewie na nią wypowiedział się doktor Michał Laszczkowski Dyrektor Narodowego Instytutu Konserwacji Zabytków. Zwrócił on uwagę, że zmianę stosunku Ukraińców do wspólnej przeszłości widzi w zmianie podejścia do dziedzictwa materialnego Rzeczpospolitej, które pozostało na Ukrainie. Jeszcze dwadzieścia lat temu spotykał się z niechęcią, później z obojętnością, a dziś ukraińskie samorządy same proszą o organizacje szkoleń konserwatorskich. Doktor przypomniał, że wszyscy mamy w pamięci słynne łuczakowskie monumenty lwów, ale jest to ledwie kropla w morzu wspólnego dziedzictwa, która odpowiednio zadbane będzie służyć kolejnym pokoleniom.
Moderator przypomniał zebranym, że wspólne działania w dziedzinie obronności, kultury i biznesu to wspaniała okazja do zbudowania pewnego kapitału na przyszłość. Zapytał eksperta „Trójmorza” doktora Sińczaka, czy Stany Zjednoczone nie straciły zaufania do dotychczasowych europejskich liderów. Ekspert wyjaśnił, że doktryna „zaspokajania” stała się przyczyną utraty zaufania Waszyngtonu do Paryża i Berlina. Doszło do bankructwa polityki Niemiec. Trójmorze, jako region i jako organizacja gospodarcza, ma „okienko” od losu. Lukę która pozwoli umocnić państwom regionu ich niezależność. Lukę w systemie światowym, której nie było od czasów budowy ładu wersalskiego, gdy Europa Środkowa wybiła się na niezależność. Oba wielkie koła młyńskie są wykolejone. Trzeba wykorzystać tę okoliczność. Wspólnie trzeba rozwijać biznes i infrastrukturę, co jest szczególnie istotne w kontekście produkcji rolnej. Trójmorze może stać się wielkim eksporterem żywności.
Panel zamknął moderator, Doradca Ministra Aktywów Państwowych Ryszard Madziar, który podsumował dyskusję i przypomniał o wielkiej odpowiedzialności polskiego biznesu i polskich samorządów, a w szerszej perspektywie także całego Trójmorza za proces skutecznej integracji Ukrainy z tą organizacją.
